Cách xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

Học viện DigiNexus xin chia sẻ các kiến thức về các sự cố khi vận hành lò hơi và hiện tượng, cách khắc phục mà người làm công việc vận hành lò hơi không thể bỏ qua. Hi vọng những chia sẻ về sự cố khi vận hành lò hơi sẽ giúp ích cho công việc của bạn.

Khái niệm lò hơi

Lò hơi là thiết bị tạo ra hơi nước bão hòa hoặc hơi nước quá nhiệt. Hơi nước quá nhiệt dùng để làm nguồn năng lượng cung cấp cho các thiết bị quay; tại các nhà máy sản xuất công nghiệp như turbine truyền động bơm hoặc máy nén… Hay dẫn động các turbine để quay các máy phát điện. Bên cạnh việc tạo ra động năng; hơi nước quá nhiệt này còn có thể sử dụng trong một vài ứng dụng khác như: làm khô sản phẩm hay gia nhiệt chất xúc tác…

Người vận hành lò hơi theo quy định của nhà nước bắt buộc phải được đào tạo qua các khóa huấn luyện vận hành lò hơi.

Xem thêm>> Khóa học thiết kế và vận hành hệ thống hơi nhiệt

Các sự cố khi vận hành lò hơi

Nước lò hơi bị cạn nghiêm trọng     

Một trong những sự cố khi vận hành lò hơi thường gặp nhất là nước lò hơi bị cạn nghiêm trọng.

Hiện tượng

• Đèn tín hiệu trên tủ điều khiển trung tâm màu đỏ, Nhìn thấy đèn tín hiệu đỏ trên  tủ điều khiển trung tâm, chuông báo mức nước lò hơi kêu báo động.
• Quan sát ống thủy bằng mắt thường chỉ còn một màu trắng đục của hơi mà không còn nước.
• Có thể nhìn thấy kim áp kế tăng lên và van an toàn xì hơi.

Nguyên nhân

• Thiết bị bơm nước tự động không hoạt động.
• Do người vận hành không thường xuyên quan sát mức nước trên ống thủy
• Do hở van xả đáy.
• Do xì hở balông hoặc ống sinh hơi khiến thoát nước ra ngoài
• Do bơm mất chân không, nước không bơm được vào lò
• Do báo mức nước giả do đường nước ra ống thuỷ bị tắc nghẽn.

Hướng xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Tắt chuông báo mức nước.
• Kiểm tra ống thuỷ lò có bị chảy nước không, tiến hành cấp nước theo các bước:
  • Đóng van hơi ống thuỷ;
  • Tiến hành mở van xả đáy ống thuỷ để rửa đường nước;
  • Sau khi đường nước thông, đóng van xả ống thuỷ và mở lại van đường hơi;
• Nếu ống thủy đang có nước lấp ló là còn khả năng cấp nước vào lò hơi. Người vận hành lò hơi tiếp tục thao tác các nước sau:
  • Tắt quạt gió ngay, đóng các cửa điều tiết khói và gió của lò.
  • Gạt công tắc bơm sang chế độ điều khiển bằng tay, chạy bơm cấp nước vào lò từ từ đến mức tối thiểu 1/3 ống thuỷ. Chú ý nghe và theo dõi xem các hiện tượng bất thường, mức nước có tăng không, nếu mức nước ổn định thì bơm nước khoảng 5 phút khoảng ½ ống thủy và cho lò hoạt động bình thường.
• Nếu “gọi nước” lần thứ 2 mà không thấy ống thủy có nước thì phải dừng lò ngay. Lúc này tuyệt đối không được cấp nước vào lò, trình tự các bước như sau:
  • Ngừng cấp nước khẩn cấp.
  • Tắt quạt gió ngay, đóng hết cửa điều tiết gió.
  • Đóng van hơi chính, nếu áp suất lên cao thì kênh van an toàn để xả bớt hơi để giảm áp suất.
  • Khi tắt quạt khói (quạt hút) được khoảng 20 phút thì đóng cửa điều tiết khói để lò nguội tự nhiên.

Sự cố khi vận hành lò hơi: Lò hơi bị đầy nước nghiêm trọng

Hiện tượng

• Thấy đèn tín hiệu đỏ và chuông báo mức nước đầy quá mức .
• Thấy ống thuỷ ngập nước, toàn thân ống thuỷ là màu trong của nước.
• Áp suất giảm xuống từ từ, kim áp kế giảm đi ít.
• Có thể nghe thấy tiếng rung động, thuỷ kích đường ống.

 Nguyên nhân

• Do người vận hành không thường xuyên quan sát mức nước trên ống thủy
• Thiết bị điều khiển cấp nước tự động không hoạt động

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Tắt chuông báo
• Thông rửa ống thủy theo quy trình hoặc kiểm tra bằng các bước sau đây:
  • Đóng van nước của ống thủy.
  • Mở van xả ống thủy lò hơi và xả hết nước rồi đóng lại, sau đó mở lại van đường nước.
• Nếu thấy nước trong ống thủy vẫn đầy thì thao tác theo trình tự như sau:
  • Gạt công tắc bơm sang chế độ điều khiển bằng tay, để tắt bơm và đóng chặt van cấp nước vào lò lại.
  • Tiến hành xả đáy lò theo quy trình vận hành lò hơi như đã nêu ở trên, xả đến mức 2/3 ống thủy (mức tối đa) thì ngừng. Tiếp tục quan sát sau 3 phút, xả tiếp cho đến khi mức nước đạt trung bình dừng.
  • Đóng van hơi chính, kênh van an toàn để xả hơi ra ngoài.
  • Khi xử lý sự cố nên giảm chế độ cháy của buồng đốt cho đến khi ổn định, mở van hơi chính cấp cho sản xuất cho lò hoạt động bình thường.

Thủng hoặc nổ ống lò hơi

Hiện tượng

• Hơi nước phun xuống buồng đốt.
• Mức nước trong ống thủy giảm nhanh chóng.
• Có tiếng động trong lò hơi.

 Nguyên nhân

• Do chất lượng nước cấp không đạt yêu cầu, nhiều cặn bám vào thành ống.
• Vòng tuần hoàn nước lò hơi bị đảo lộn, bị phá hỏng, áo bảo ôn ống góp bị phá hủy.
• Lò hơi vận hành trong tình trạng ống không được đốt nóng đồng đều (gió lạnh lọt vào buồng đốt) hay thu nhiệt không đều.
• Tro đọng kết xỉ nhiều ở thành ống, ống bị ăn mòn.
• Vận hành lò hơi không đúng quy trình, đốt lò hơi quá vội, áp suất lò bị thay đổi liên tục, lò hơi bị cạn nước, thay đổi công suất lò liên tục, dừng lò làm lò nguội quá nhanh.
• Do chất lượng ống kém.
• Không thường xuyên xả đáy nước cặn.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Ngừng lò sự cố.
• Nếu ống sinh hơi bị vỡ quá to lượng nước cấp vào không bằng lượng nước thoát ra thì không cấp nước vào lò nữa.
• Nhanh chóng tìm biện pháp thay thế, sửa chữa để đưa lò vào sản xuất.

Các bộ phận chịu áp lực của lò hơi bị xì hơi ở các bộ phận chịu áp lực của lò hơi

Hiện tượng

• Có tiếng kêu rít của hơi xì ra mạnh

 Nguyên nhân

• Do chất lượng chế tạo, sửa chữa, lắp ráp không đảm bảo.
• Gió lạnh lùa vào thường xuyên làm nứt kim loại.
• Do chất lượng nước không đạt yêu cầu gây ăn mòn cục bộ, kim loại bị biến dạng gây ra rạn nứt, cạn nước, cong ống.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Nếu các van, bích xì hở nhẹ thì tiếp tục theo dõi và thay thế trong kỳ sửa chữa kế tiếp. Nếu tiếng xì to thì hạ áp suất xuống P = 0 kG/cm2
• Nếu xì hở ở các bộ phận áp lực thì phải cho dừng lò hơi để khắc phục sự cố.

Sự cố khi vận hành lò hơi: Hỏng ống thủy và áp kế của lò hơi

Hiện tượng

• Nghe thấy tiếng nổ.
• Hơi và nước phun ra.

Nguyên nhân

• Do ống thủy, áp kế bị thay đổi nhiệt độ nóng lạnh đột ngột hoặc bị vật cứng đập vào.
• Do ống thủy bị lệch tâm, xiết chặt rắc-co quá lúc lắp ráp, ống thủy không có chỗ giãn nở.
• Ống thủy bị mài mòn trong quá trình làm việc.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Nếu ống thủy hoặc áp kế hỏng nặng mà không có thiết bị thay thế thì cho dừng lò bình thường.
• Nếu áp kế bị vỡ tung mặt kính. Kim áp kế bị rung động nhiều, biến động rung động lớn hớn 0,5 kG/cm2, chỉ không chính xác hoặc không trở về mức 0 khi không có áp suất thì phải thay thế áp kế mới. Theo trình tự sau:
  • Mở van ba ngã để xả nước đọng trong áp kế ra.
  • Khóa hơi ra áp kế và áp kế mới.
  • Hé mở van ba ngã sấy áp kế 5 phút, mở hết van ba ngã để cho áp kế hoạt động trở lại.
• Nếu Gioăng tết xì hở mạnh thì phải thay mới.
• Nếu kính mờ hoặc nứt nhẹ thì thay thế trong kỳ tu sửa kế tiếp.
• Xiết lại các rắc-co của ống thủy, nếu kính bị vỡ thì phải ngừng lò để thay kính hoặc ống thủy mới.

Cụm van nước cấp lò hơi hỏng

Hiện tượng

• Nước nóng đi ngược lại bơm.
• Bơm chạy nhưng không có nước vào lò.

Nguyên nhân

• Do nước cấp có nhiều tạp chất làm mài mòn clap-pê và bạc van nên đóng van không kín.
• Do clap-pê van 1 chiều đang bị kẹt cứng nên không có nước bơm vào lò.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Nếu cụm van chỉ bị hỏng nhẹ, nước bị rỉ ra ít thì cho lò làm việc đến kỳ sửa chữa tiêp theo (dưới 1 tháng). Nếu nước nóng đi ngược về bơm thì trước khi chạy bơm phải xả hết nước nóng ra ngoài.
• Trường hợp van hỏng nặng nước không vào lò được phải ngừng lò sự cố kịp thời thay thế sửa chữa ngay.

Sự cố khi vận hành lò hơi: Hỏng van xả đáy lò hơi

Hiện tượng 

• Đóng chặt van vẫn thấy nước bị rỉ.
• Nước xì mạnh ở van xả đáy, nước trong ống thủy giảm.
• Khi mở van xả nhưng nước không ra.

Nguyên nhân

• Do clap-pê bị mòn, đóng không kín.
• Do ty van bị gãy, cong, tết chèn bị mòn hết.
• Van bị tắc do cáu cặn nước bám vào nhiều.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

Sự cố khi vận hành lò hơi lúc van xả đáy bị hỏng

• Đóng van thật chặt, nếu nước còn rò rỉ thì cho ngừng lò sự cố.
• Nếu van xả bị hư nặng, thì đóng van chặn thay van xả.
• Nếu van chỉ bị tắc thì ngừng lò bình thường để khắc phục.
• Trường hợp cụm van bị xì hở nhẹ thì có thể cho hoạt động bình thường, nhưng phải sửa chữa trong kì tiếp theo không được dài quá 1 tháng.

Sụt tường lò hơi, rơi gạch chịu lửa, bảo ôn hỏng

Hiện tượng

• Có tiếng động của gạch rơi xuống buồng lửa.
• Bảo ôn bị bung ra, tường lò có nứt rạn lớn.

Nguyên nhân

• Do lò xây lắp không đúng quy chuẩn, các gờ đốc của các cuốn gạch bị gãy.
• Các bộ phận của lò bị giãn nở khiến tường bảo ôn rạn nứt.
• Do bảo ôn đã sử dụng lâu quá.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Nếu tường lò, cuốn lò, bảo ôn bị hỏng nhẹ không làm lộ khung đỡ, ống nước xuống, ống góp thì vẫn cho lò hoạt động bình thường đến kỳ sửa chữa tiếp theo thì tu sửa lại (nhưng không lâu hơn 1 tháng)
• Nếu các khung đỡ, ống góp, ống nước xuống… bị để lộ thì phải ngừng lò sự cố để sửa chữa ngay.

Các bơm cấp nước cho lò hơi bị hỏng

Hiện tượng

• Bật điện nhưng bơm không chạy
• Hơi mở nhưng bơm hơi không hoạt động, trong khi lò đang có áp lực cao.
• Bơm chạy nhưng nước không vào lò.

Nguyên nhân

• Đối với bơm điện: đường điện bị hỏng, mất pha hoặc một số nguyên nhân khác
• Đối với bơm hơi:
  • Áp suất hơi vào bơm hơi thấp quá, tay biên nằm ở điểm chết.
  • Tết bị hở, ngăn kéo điều chỉnh không đúng quy định
  • Bơm hơi bị khô dầu hay độ nhớt dầu không đúng quy định

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi

• Đối với bơm điện: Báo ngay cho thợ điện sửa chữa.
• Đối với bơm hơi: Nếu bơm thiếu dầu thì bổ sung dầu, xả hết nước đọng trong xi lanh hơi, điều chỉnh cho tay bơm qua điểm chết.

Quạt lò hơi bị hỏng

Hiện tượng

• Mở điện nhưng quạt không chạy.
• Quạt quay nhưng không tạo gió.
• Có tiếng va đập trong thân quạt.

Nguyên nhân

• Điện áp bị thiếu pha.
• Đường dẫn gió bị thủng, tắc.
• Cánh quạt bị hỏng.
• Êcu công cánh quạt bị hỏng hoặc bị long
• Nhiệt độ khói cao khiến cánh quạt biến dạng.

Phương pháp xử lý sự cố khi vận hành lò hơi:

• Cắt điện báo cho thợ điện sửa chữa.
• Kiểm tra hệ thống dẫn gió, khói
• Kiểm tra cánh quạt, vỏ quạt nếu bị cong vênh thì phải khắc phục.
• Kiểm tra các cửa điều tiết gió, khói đã mở hết chưa.
• Trường hợp quạt gió/quạt khói hỏng nặng không thể sửa chữa tức thời thì cho ngừng lò bình thường để khắc phục.

Cảnh báo đặc biệt khi vận hành lò hơi

Để hạn chế các sự cố khi vận hành lò hơi có thể xảy ra, người vận hành và đơn vị doanh nghiệp cần lưu ý:

• Lò hơi phải ngừng hoạt động ngay khi có sự cố khi vận hành lò hơi để sửa chữa đột xuất nếu có hiện tượng hư hỏng tại các bộ phận chịu áp lực của lò hơi, nếu không sẽ gây ra các tai nạn nghiêm trọng.

• Lò hơi hết hết hạn vận hành (theo giấp phép của Thanh tra kỹ thuật an toàn lao động) phải ngừng lò để tiến hành kiểm tra, sửa chữa và đăng kiểm để sử dụng tiếp.
• Việc sửa chữa lò hơi can thiệp vừa và lớn lò hơi phải được thực hiện bởi các cá nhân và đơn vị được pháp lý nhà nước công nhận và phải tuân thủ theo đúng quy phạm kỹ thuật an toàn lò hơi hiện hành.
• Nếu gặp các sự cố nghiêm trọng không khắc phục được thì phải liên hệ với đơn vị cung cấp lò hơi.
• Phải ghi chép đầy đủ mọi sự cố và khắc phục sự cố vào nhật kí vận hành lò hơi.
• Chỉ thay đổi kết cấu và nguyên lý làm việc của lò hơi khi được nhà cung cấp lò hơi chấp thuận. Nếu cơ sở vận hành tự ý thay đổi thì cơ sở đó phải chịu mọi trách nhiệm.

Xem thêm>> Các khóa học thiết kế và vận hành đang triển khai tại học viện DigiNexus